Gelir vergisinde ücretliler yine şampiyon
Türkiye’de ücretliler gelir vergisini tek başına sırtlıyor. Asgari ücretli gelir vergisinin yüzde 11.08’ini öderken ücretliler dışındaki 4 milyon 39 bin gelir vergisi mükellefi Türkiye’de toplanan vergilerin sadece yüzde 1.53’ünü karşıladı.
HEM DE “açık ara farkla” şampiyon!
Süper Lig‘de, FB’nin şampiyonluğunun ciddi bir puan farkı ile kesinleşmesinden sonra, Gelir Vergisinde de şampiyon belli oldu.
Kesinti yolu ile toplanan Gelir Vergisi’nin yüzde 67’sini ödeyen ücretliler, açık ara farkla yine şampiyon oldu.
5.5 MİLYON ASGARİ ÜCRETLİ
2013 yılında, asgari ücret üzerinden beyan edilen ücretli sayısı 5 milyon 498 bin 362 kişi.
Asgari ücretliler, 2013 yılında stopaj yani kaynakta vergi kesintisi yolu ile toplanan vergilerin 7 milyar 609 milyon TL’sini oluşturan yüzde 11.08’ini ödediler.
Diğer ücretlilerin yani asgari ücretin üzerinde ücret ödendiği beyan edilen ücretlilerin ödediği vergi ise asgari ücretin üzerinde 38 milyar 496 milyon TL.
Bu da kesinti yolu ile toplanan gelir vergisinin yüzde 56.07’sini oluşturuyor.
DİĞERLERİ
– Ücretlileri, yüzde 7.3 ile “mevduat faizi ve repo” üzerinden kesilen vergi kesintisi izliyor.
– İş yeri kirasından kesilen vergiler (% 6.9) üçüncü sırada.
– Kâr dağıtımı nedeniyle kesilen vergiler yüzde 4.8’i oluşturuyor.
– Serbest meslek erbabından (avukat, doktor, mali müşavir vs.) yapılan (% 2.7) vergi kesintisi geliyor.
İŞÇİ DAHA FAZLA ÖDÜYOR
Bu arada, işçilerin memurlardan daha fazla vergi ödediğini fark ediyoruz.
Örneğin, 3 bin lira brüt ücreti olan işçi ve memur farklı vergi ödüyor. Daha açık bir anlatımla, 3 bin lira ücreti olan bir işçi, aynı ücreti alan dört memurun ödediği kadar gelir vergisi ödüyor!
Nedenine gelince;
– Devlet memurlarına yapılan ödemeler; makam tazminatı, özel hizmet tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, yıpranma tazminatı, asayiş tazminatı, askeri tazminat, yargı tazminatı, dil tazminatı, üniversite ödeneği, eğitim-öğretim ödeneği, temsil ve görev tazminatı, yargı ödeneği gibi adlar altında ödeniyor. Bu ödemeler de vergi dışı bırakılıyor. Böyle olunca, devlet memurlarının (üst kurullar ve bazı kurumlar hariç) toplam ücretinin yüzde 70-80’i gelir vergisine tabi tutulmuyor.
– Özel sektörde çalışan işçilerin vergiye tabi olmayan ödemeleri, neredeyse hiç yok.
Özel sektörde, 100 işletmeden 95’inde belki daha fazlasında işçi ile “net ücret” üzerinden anlaşmaya varıldığı içinişçinin gelir vergisi ve SSK (4/a) primini işverenin üstlendiği de ayrı bir gerçek.
ANAYASA’YA AYKIRI
Anayasamızın 73. maddesine göre, verginin “mali güce göre” alınması gerekiyor.
Bu yönüyle değerlendirdiğimizde, aynı ücreti alan işçiden, memura kıyasla daha fazla hatta 3-4 kat fazla gelir vergisi kesilmesi Anayasa’ya aykırı!..
DİĞERLERİNİN DURUMU
Beyanname veren 1 milyon 766 bin gerçek usulde gelir vergisi, 728 bin basit usule tabi mükellef ve 1 milyon 545 bin kira geliri beyan eden, toplam 4 milyon 39 bin gelir vergisi mükellefi ise 2013 yılında Türkiye’de toplanan vergilerin (367 milyar TL’nin), yüzde 1,53’ünü ödemişler!
İşte size, Türkiye’den ilginç bir vergi manzarası.
Şükrü Kızılot, Hürriyet
