Giriş
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda olduğu gibi (1). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda da (2) iş kazasının tanımı yapılmıştır. Sigortalının geçirdiği kazanın iş kazası sayılması için, yasada düzenlenen tanıma uyması ve aranan koşulları taşıması gereklidir.
Ekim/ 2008 ayı başından geçerli olmak üzere yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasasında, “sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında” geçirdiği kazanın iş kazası sayılmasını düzenleyen hükümde ki “toplu taşım” koşulu hariç, iş kazası sayılan halleri düzenleyin diğer tüm hükümler aynen korunmuştur.
Ekim/ 2008 ayı başında yürürlüğe giren uygulama
Ekim/ 2008 başında yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ile toplu taşım koşulu metinden çıkartıldığından bir Sigortalı işçini de, işverence sağlanan taşıtla, işin yapıldığı yere gidip gelirken” geçirdiği kaza, iş kazası sayılmıştır (3).
Yeni yapılan düzenlemeye göre sigortalı işçinin işe gidişi ve gelişi sırasında geçirdiği kazanın iş kazası sayılması için;
aracın işveren tarafından sağlanması,
kazanın meydana gelmesi,
sigortalının bedeninin yada psikolojisinin özüre uğraması,
Sigortalının bedeninde yada psikolojisinde oluşan özür ile kazanın arasında illiyet bağının bulunması gereklidir.
Sigortalının işe gidişi ve gelişi sırasında meydana gelen Kazanın iş kazası sayılması için yukarıda sayılan koşulların birlikte gerçekleşmesi zorunludur. Örneğin sigortalı işveren tarafından sağlanan araçla değil de kendi özel aracı ile işe gidip geliyor ise yolda geçireceği kaza iş kazası sayılmayacaktır. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kendi özel motosikleti ile işe gelirken işyeri dışında yolda geçirdiği trafik kazası sonucu ölen sigortalı açısından olayı iş kazası saymamıştır (4).
Sigortalının işe gidiş ve gelişi sırasında meydana gelen kazanın, iş kazası sayılıp sayılamayacağı hususunda yaşanan çoğu uyuşmazlık, sigortalı işçinin evi ile servis aracının durduğu yere gidip gelirken veya servis aracının durduğu yer ile iş yerine gidip gelirken geçirdiği kazanın iş kazası sayılıp sayılmayacağı konusundadır
Nitekim Kurum sigortalı işçinin servis aracından indikten sonra yolun karşı tarafında bulunan işyerine geçerken geçirdiği kazayı iş kazası kabul etmemektedir (5).
Oysaki Yasanın ilgili maddesinin metninde yer alan “sırasında” sözcüğü işe gidiş gelişi hazırlayan faktörleri de içermektedir. Başka bir söyleyişle sigortalının servis aracına binmesi için, servis aracının bulunduğu yere, gerek evinden gerekse işyerinden gidiş gelişini de içermektedir. Bu nedenle sigortalı işçinin işveren tarafından sağlanan araç ile işe gidişi ve gelişi sırasında geçirdiği kazanın iş kazası sayılıp sayılmayacağı değerlendirilirken, sadece taşıt aracına bindiği ve indiği zaman kesiti dikkate alınmamalıdır. Servis aracının durduğu yer ile evi ve işyeri arasındaki zamanda göz önünde bulundurulmalıdır.
Buna göre, sigortalının araca binip veya inmek için işyeri dışında yaya olarak yürüdüğü zaman kesiti içinde geçirdiği kazada iş kazası sayılacaktır. (6)
Yargıtay 10.Hukuk Dairesi sigortalının servis aracından inip işyerine yürüyerek giderken işyeri dışında geçirdiği kazayı (7), 21.Hukuk Dairesi ise sigortalının servis aracı beklerken geçirdiği kazayı (8) iş kazası saymıştır.
Celal TOZAN
Türk- İş Sosyal Güvenlik Danışmanı
